Yapay Zekâ Hukuku

Yapay zekâ teknolojileri, yalnızca bilimsel bir sıçrama değil, aynı zamanda hukuki, etik ve toplumsal bir dönüşüm anlamına gelmektedir. Otonom sistemler, yapay zekâ destekli algoritmalar, robotlar ve karar verici makineler artık yalnızca araştırma laboratuvarlarının konusu değil; doğrudan hayatımıza temas eden aktörlerdir.

Bu teknolojilerin insan hayatını kolaylaştıran yönleri olduğu kadar, birey haklarını, toplumsal düzeni ve hatta hukukun temel kavramlarını zorlayan etkileri de vardır. Özellikle karar alma süreçlerinde algoritmaların kullanılması, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkeleri açısından yeni sorun alanları doğurmuştur.

Yapay zekânın bir zarara sebep olması halinde hukuki sorumluluk kime aittir? Üretici mi, geliştirici mi, kullanıcı mı? Peki ya yapay zekâ kendi kendine karar vermişse? Bu tür sorular, klasik hukuk ilkeleriyle çözümlenmesi zor yeni bir döneme işaret eder.

Yapay Zekâ Hukuku, yalnızca teknik düzenleme değil; aynı zamanda insan onurunu, etik değerleri ve toplumsal adaleti merkeze alan yeni bir yaklaşım biçimidir. Bu nedenle hukukçular, mühendislerle birlikte çalışarak bu alanın kavramsal ve normatif temelini inşa etmektedir.

⚖️ Yapay zekâ hukukunun temel ilkeleri

🔹 İnsan-merkezli yapay zekâ anlayışı benimsenmeli

🔹 Şeffaflık ve algoritmik hesap verebilirlik sağlanmalı

🔹 Otonom sistemlerde etik sınırlar belirlenmeli

🔹 Yapay zekâ eylemlerine dair sorumluluk rejimi açıkça düzenlenmeli

🔹 Veri güvenliği ve kişisel mahremiyet öncelikli olmalı

🔹 Algoritmalara dayalı ayrımcılıkla mücadele edilmeli

📚 Temel konular ve uygulamalar

1. Yapay Zekânın Tanımı – Türleri – Öğrenme Kapasiteleri

2. Otomasyon – Otonomi – İnsan Müdahalesi Dengesi

3. Yapay Zekâya Atfedilen Hukuki Sorumluluk Türleri

4. Karar Alma Süreçlerinde Şeffaflık ve Denetlenebilirlik

5. Yapay Zekânın Ceza Hukuku ile İlişkisi – Fail Olabilir mi?

6. Veri Güvenliği, Biyometrik İzleme ve Önyargılı Algoritmalar

7. Ulusal Stratejiler – Uluslararası Yönetişim – AI Act ve OECD İlkeleri

🔍 Güncel sorunlar ve tartışmalar

Yapay zekânın iş başvurularında ayrımcı algoritmalar kullanması

Sürücüsüz araçların sebep olduğu kazalarda sorumluluk sorunu

Yapay zekânın mahkemelerde yargı sürecine etkisi – robot hâkim tartışmaları

Sosyal medya algoritmalarının kitle davranışı üzerindeki etkisi

Yapay zekânın yaratıcı içerik üretiminde telif hakkı ihlalleri

Türkiye’de yapay zekâya dair mevzuat boşluğu ve regülasyon ihtiyacı

📘 Temel kaynaklar ve metinler

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu – Sorumluluk ilkeleri

Türk Borçlar Kanunu – Haksız fiil hükümleri

Avrupa Birliği AI Act (Yapay Zekâ Tüzüğü – yürürlüğe girmek üzere)

OECD Yapay Zekâ İlkeleri

Türkiye Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi (2021–2025)

Anayasa m.17 – Kişinin maddi ve manevi varlığı