Rekabet Hukuku

Rekabet hukuku, serbest piyasa sisteminde işletmelerin adil, dengeli ve verimli biçimde rekabet etmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir hukuk alanıdır. Amaç, sadece “serbestlik” değil; bu serbestliğin tekelleşme, sömürü ve dışlayıcı davranışlara dönüşmemesidir. Hukuk, burada serbest piyasanın iç denetim mekanizmasıdır.

Modern rekabet hukuku, yalnızca ekonomi politikası değil; tüketicinin korunması, adil fiyatların oluşması ve kaynakların etkin dağılımı gibi toplumsal değerlerle de doğrudan ilişkilidir. Çünkü serbest piyasa kendiliğinden adil sonuçlar üretmez; bu sonuçların adil olması için hukukla denetlenmesi gerekir.

Bu nedenle rekabet hukuku yalnızca şirketleri değil, toplumun tamamını koruyan bir yapıdır. Haksız rekabet, tekelci uygulamalar, fiyat anlaşmaları, kamu ihalelerinde manipülasyon, pazar dışı bırakma stratejileri gibi ekonomik davranışları denetler. Devlet, serbest piyasayı dışarıdan değil, içeriden düzenler.

⚖️ Rekabet hukukunun temel ilkeleri

• 🔹 Rekabetin kısıtlanması yasaktır (TTK & Rekabet Kanunu)

• 🔹 Hâkim durumun kötüye kullanılması engellenir

• 🔹 Birleşme ve devralmalar önceden denetlenir

• 🔹 Haksız rekabet, hem özel hem kamu düzenine aykırıdır

• 🔹 Tüketicinin seçim hakkı, ekonomik özgürlüğün parçasıdır

📚 Temel konular ve uygulama alanları

1. Hâkim Durum ve Kötüye Kullanma: Büyük pazar payına sahip firmaların rakipleri dışlaması

2. Kartel Anlaşmaları: Fiyat birliği, üretim sınırlama, pazar paylaşımı

3. Birleşme ve Devralmaların Kontrolü: Pazar yapısını bozacak birleşmelere müdahale

4. Haksız Rekabet Halleri (TTK’ya göre): Aldatıcı reklam, sır saklama ihlali, taklit ürün, ticari itibar zedeleme

5. Rekabet Kurulu Kararları: Piyasa dengesini doğrudan etkileyen düzenleyici işlemler

🔍 Güncel sorunlar ve tartışmalar

• Teknoloji devlerinin piyasa hâkimiyeti: Google, Meta, Amazon örnekleri

• E-ticaret platformlarında arama manipülasyonu ve algoritmik önyargı

• Start-up’ların büyük şirketlerce yutulması ve inovasyonun bastırılması

• Kamu ihalelerinde örtülü kartelleşme / müteahhit birliktelikleri

• Dijital reklam alanında fiyat birliği ve veri temelli ayrımcılık

• Rekabetin korunması ile serbest girişim özgürlüğü arasında denge kurulması

📘 Kaynaklar ve metinler

• 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun

• Türk Ticaret Kanunu (TTK – Haksız Rekabet hükümleri)

• Rekabet Kurulu kararları ve ilke kararları

• Avrupa Birliği Rekabet Hukuku (TFEU madde 101–109)

• OECD Rekabet Hukuku Rehberleri

• Akademik kaynaklar: Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı, Yrd. Doç. Erkan Karaağaç, Prof. Erdal Gözlügöl

• Rekabet Kurumu raporları ve sektörel incelemeleri