Medya ve Basın Hukuku

Medya ve basın hukuku, haber alma hakkı, ifade özgürlüğü, fikirlerin yayılması ve kamuoyunun oluşumu gibi demokratik hayatın temel değerlerini korumayı amaçlayan; aynı zamanda kişilik haklarını ve toplumsal düzeni dengelemeyi hedefleyen bir hukuk alanıdır.

Bu alan, yazılı basından televizyona, dijital medyadan sosyal medya mecralarına kadar geniş bir platform yelpazesini kapsar. Gazetecilerin haber yapma özgürlüğü ile bireylerin özel hayatının korunması arasındaki denge, medya hukukunun en çetin sınavıdır. Aynı zamanda devletin sansür, lisans, reklam denetimi ve yayın cezaları gibi araçları da hukuki tartışmaların merkezindedir.

Türkiye’de basın hukuku tarihsel olarak hem ilerlemeler hem de sınırlamalarla şekillenmiştir. Günümüzde özellikle internet haberciliği, sosyal medya içerikleri ve dezenformasyon konuları ön plana çıkmıştır. Bu alanda anayasa, özel kanunlar, BTK ve RTÜK gibi idari otoritelerin kararları bir arada etkilidir.

📰 Medya ve basın hukukunun temel ilkeleri

• 🔹 İfade özgürlüğü demokratik toplumun temelidir.

• 🔹 Haber verme hakkı sınırsız değildir; doğruluk ve kamu yararı esas alınmalıdır.

• 🔹 Özel hayatın gizliliği ve kişilik hakları korunmalıdır.

• 🔹 Önceden sansür yasaktır; ancak sonradan hukuki sorumluluk doğabilir.

• 🔹 Basın mensupları kamusal sorumluluk taşır ve etik yükümlülüklere tabidir.

📺 Uygulama alanları ve temel düzenlemeler

• Basılı medya: Gazeteler, dergiler, haber bültenleri – Basın Kanunu kapsamı

• Görsel-işitsel medya: TV, radyo, YouTube vb. – RTÜK denetimi

• Dijital medya: İnternet haber siteleri, sosyal medya hesapları

• Basın kartı sistemi: Gazeteci tanımı, haklar ve ayrıcalıklar

• Kişilik hakları ve haber dengesizliği: Tekzip, düzeltme, erişim engeli, dava yolları

• Dezenformasyon ve yalan haber: Yeni dijital içerik denetimleri

🔍 Güncel sorunlar ve tartışmalar

• Sansür mü, denetim mi? RTÜK’ün ceza uygulamaları

• Eleştirel haberciliğe yönelik yaptırımlar ve oto-sansür

• Sosyal medya içeriklerine getirilen sınırlamalar ve hapis cezaları

• İnternet haber sitelerinin resmi statüye kavuşması ve ilan-reklam dengesi

• Yalan haber yayımı suçunun sınırlarının muğlaklığı

• Deepfake ve manipülasyon teknolojilerine karşı düzenleme ihtiyacı

📘 İlgili Mevzuat

• T.C. Anayasası – m. 26 (İfade Özgürlüğü), m. 28 (Basın Özgürlüğü)

• 5187 sayılı Basın Kanunu

• 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Kanunu

• RTÜK Kanunu (6112 sayılı)

• Dezenformasyonla Mücadele Yasası (Basın Kanunu değişikliği – 2022)

• Türk Ceza Kanunu m. 125 (Hakaret), m. 267 (İftira)

• AİHM içtihatları – Türkiye kararları