Medeni Hukuk

Medeni hukuk, bireyin doğumundan ölümüne kadar süren özel yaşam ilişkilerini, malvarlığı düzenini, aile bağlarını ve kişiliğini konu alan temel hukuk dalıdır. Kişiler arasındaki gündelik ilişkilerin hukuki zeminini oluşturur ve bir anlamda toplumun özel yaşamının yazılı hafızasıdır.

Hukukun evleri vardır: ceza hukuku toplumun güvenliğidir, anayasa devletin çatısıdır ama medeni hukuk, bireyin evidir.
Kişinin doğumu, adının belirlenmesi, evlenmesi, çocuk sahibi olması, mülk edinmesi, borçlanması, miras bırakması gibi hayattaki temel eşiklerin tamamı medeni hukukla düzenlenir.

Modern devletlerde bireyin özerkliği bu alanla güvence altına alınır. Medeni hukuk, yalnızca bireyin haklarını tanımlamaz; aynı zamanda bu hakların sınırlarını da çizer. Özgürlük ile müdahale arasındaki çizgiyi belirler.

⚖️ Medeni hukukun temel işlevleri

• 🔹 Kişilik haklarını tanımak ve korumak

• 🔹 Aile ilişkilerini düzenlemek ve çocukların yüksek yararını gözetmek

• 🔹 Mülkiyet hakkını kurmak ve sınırlandırmak

• 🔹 Borç ilişkilerinin kurulmasını ve sona ermesini belirlemek

• 🔹 Ölüm sonrası hukuki düzeni (miras) sistemleştirmek

📚 Medeni hukukun bölümleri

1. Kişiler Hukuku: Gerçek ve tüzel kişilik, kişilik hakları, ehliyet

2. Aile Hukuku: Nişan, evlenme, boşanma, velayet, nafaka, soybağı

3. Miras Hukuku: Yasal ve atanmış mirasçılar, vasiyet, miras paylaşımı

4. Eşya Hukuku: Mülkiyet hakkı, zilyetlik, tapu, ipotek, sınırlı aynî haklar

5. Borçlar Hukuku: Sözleşmeler, haksız fiiller, sebepsiz zenginleşme
   (Borçlar kanunu teknik olarak ayrı ama medeni hukukun uzantısı kabul edilir.)

🔍 Güncel meseleler ve tartışmalar

• Kadınların soyadı hakkı ve medeni kanunda eşitlik tartışmaları

• LGBT+ bireylerin aile kurma hakkı ve medeni hukukta yeri

• Kadın–erkek nafaka dengesizliği, çocukla kişisel ilişki kurulması sorunları

• Yeni yaşam biçimlerine uygun aile tanımı ve yasal boşluklar

• Mirasçılığın dijital varlıklara uzanması: NFT, e-cüzdan, şifreli hesaplar

• Mülkiyetin kamusal yararla sınırlandırılması ve kamulaştırma–hak dengesi

📘 Temel kaynaklar ve referanslar

• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu

• Türk Borçlar Kanunu (TBK – 6098 sayılı)

• İsviçre Medeni Kanunu (ZGB) – Türkiye’nin kaynak kanunu

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Aile yaşamı ve özel hayat bağlamında)

• Anayasa m. 17–20 (Kişilik, özel hayat, aile hayatı)

• Yargıtay İçtihatları ve AYM kararları

• Prof. Aydın Zevkliler, Hatemi, Eren, Oğuzman gibi akademik metinler