Yargı Etiği

Yargı etiği, hukuk sisteminin adalet üretme kapasitesini doğrudan etkileyen ve yargı mensuplarının mesleki davranışlarına yön veren ilkeler bütünüdür. Bu alan, yalnızca kanuni düzenlemeleri değil; tarafsızlık, bağımsızlık, dürüstlük, taraflara saygı, kamu güveni gibi yüksek etik standartları içerir. Yargı görevi kamu adına ifa edilen kutsal bir sorumluluk olduğundan, hâkimlerin ve savcıların davranışları toplumun adalet algısını şekillendirir.

Bir yargı mensubunun hukuka uygun hareket etmesi yeterli değildir; aynı zamanda adaletin görsel ve ahlaki bir temsilcisi gibi davranması beklenir. Bu bağlamda yargı etiği, yalnızca mesleki sorumluluğun değil, kamusal güvenin teminatıdır. Hâkim ve savcıların kararları kadar davranışları da adil yargılanma hakkının bir parçasıdır.

Yargı etiği, klasik etik normlarla sınırlı kalmaz; günümüzde sosyal medya kullanımı, siyasi angajman, toplumsal duyarlılıklar, kamuoyuna yansıyan davranışlar gibi yeni sınamalarla karşı karşıyadır. Bu nedenle etik ilkeler sabit değil; toplumun değerleri, hukukun evrimi ve demokrasi kültürüyle birlikte gelişen bir yapıya sahiptir.

Etik ihlallerin yalnızca disiplin süreciyle sınırlı kalması değil; hâkim-savcıların kendiliğinden bir öz denetim ve mesleki içselleştirme geliştirmesi esastır. Yargı etiği, hukukun felsefi zemininden beslenen ve uygulamanın ahlaki boyutunu güvence altına alan temel bir disiplindir.

⚖️ Temel İlkeler

• Tarafsızlık ve bağımsızlık temel mesleki ilkedir

• Kamu güveni zedelenmemeli, tarafsızlık görünümü korunmalıdır

• Mesleki davranış şeffaf, dengeli ve ölçülü olmalıdır

• Etik çelişki durumlarında öz denetim ve ihtiyatla davranılmalıdır

• Sosyal ilişkiler, medya kullanımı ve yan işler sınırlandırılmalıdır

• Hâkim-savcılar siyasi tartışmalardan uzak durmalıdır

• Adalet duygusunu zedeleyici yaklaşımlardan kaçınılmalıdır

• 
  

📚 Temel Konular ve Uygulamalar

1. Yargı etiği nedir? Hukukla etik arasındaki fark

2. Hâkimler ve savcılar için evrensel etik kurallar

3. Türkiye’de HSK Etik İlkeleri ve yasal düzenleme çerçevesi

4. Tarafsızlık ve görünüşte tarafsızlık ilkesi

5. Sosyal medya, medya önünde konuşma ve kamuoyu etkisi

6. Hâkimin siyasi görüşleri ve meslek hayatı ilişkisi

7. Etik çelişkiler ve görevden çekilme yükümlülüğü

8. Etik ihlallerin disiplin hukuku ile ilişkisi

9. Avrupa Yargı Etiği Bildirgesi ve karşılaştırmalı uygulamalar

🔍 Güncel Sorunlar ve Tartışmalar

• Sosyal medya paylaşımları: Hâkim-savcıların ifade özgürlüğü ile tarafsızlık görünümünün çatışması

• Yüksek yargı atamaları: Liyakat–siyaset ilişkisi ve yargı bağımsızlığına etkisi

• HSK kararlarında etik ölçütlerin tutarlılığı

• Kadın yargıçların giyimi, aile hayatı, sosyal rolleri üzerinden medyatik tartışmalar

• Etik ilkelere aykırı olduğu düşünülen kararlar ve kamuoyundaki tepki

• Uluslararası davalarda hâkimlerin kamuoyuna açıklamaları ve tarafsızlık sınırları

• Hakimin geçmişteki kimlikleriyle güncel görev sorumlulukları arasındaki gerilim

📘 Temel Kaynaklar ve Metinler

• Türkiye Hâkim ve Savcılar Kurulu Etik İlkeleri

• Avrupa Konseyi Yargı Etiği Bildirgesi (Bangalore İlkeleri)

• AİHM içtihatlarında yargıç tarafsızlığı ve görünüm sorunu

• Anayasa m. 138 – Hâkimlik teminatı

• 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu

• Yüksek yargı kararlarında disiplin uygulamaları

• Hukuk felsefesi kaynakları: Lon L. Fuller, Ronald Dworkin, John Rawls