İsimsiz Sözleşmeler

İsimsiz sözleşmeler, kanunda açıkça düzenlenmemiş olmasına rağmen, tarafların iradeleriyle oluşturulan ve Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine göre geçerli kabul edilen sözleşme türleridir. Bu sözleşmeler, tarafların ihtiyaçlarına göre özgün bir yapı taşıdığı için sözleşme serbestisinin somutlaşmış hâlidir. Modern özel hukuk sistemlerinde, ekonomik ve teknolojik gelişmelere uyum sağlayabilmek için isimsiz sözleşmelere geniş yer verilmektedir.

İsimsiz sözleşmelerin temel dayanağı Türk Borçlar Kanunu’nun 26. ve 27. maddelerinde yer alan sözleşme özgürlüğü ilkesidir. Bu ilkeye göre, taraflar kanunda düzenlenmiş bir sözleşme türüyle bağlı olmaksızın, kendi ihtiyaçlarına göre yeni bir sözleşme türü yaratabilir. Bu durum hukuk sistemine esneklik kazandırmakta ve hukuk kurallarının hayatın dinamiklerine uyumunu kolaylaştırmaktadır.

Yazılım lisansı, sponsorluk, gizlilik sözleşmesi, iş birliği sözleşmesi, proje bazlı danışmanlık sözleşmeleri gibi birçok modern sözleşme türü bu kapsamda değerlendirilir. Bu sözleşmelerde dikkat edilmesi gereken en önemli husus, taraflar arasında geçerli, açık ve denetlenebilir bir irade beyanının bulunmasıdır. Ayrıca hukuka, ahlaka ve kamu düzenine aykırılık taşımamalıdır.

İsimsiz sözleşmeler, hukuki yeniliklerin ve ticari pratiklerin önünü açtığı için hem hukukçuların yaratıcılığını hem de sözleşme yönetimi becerisini ön plana çıkarır. Uyuşmazlık durumlarında bu sözleşmelerin yorumlanması, çoğu zaman hâkimin hukuk yaratıcı rolünü zorunlu kılar.

⚖️ Temel İlkeler

• Sözleşme serbestisi esastır

• Kanunda düzenlenmeyen ama hukukî sonuç doğurabilen sözleşmeler geçerlidir

• İsimsiz sözleşmeler, Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine tabidir

• Tarafların iradeleri, sözleşmenin sınırlarını belirler

• Hukuka, ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı olmamalıdır

• Yorumda tarafların amacı ve sözleşmenin ekonomik anlamı esas alınır

📚 Temel Konular ve Uygulamalar

1. İsimsiz sözleşmenin tanımı ve hukuki dayanağı

2. Borçlar Kanunu’nda sözleşme serbestisi ilkesi

3. Sözleşmenin kurulması ve geçerlilik şartları

4. Sözleşmenin ifası, yorumlanması ve sona ermesi

5. Tipik örnekler: gizlilik sözleşmesi, sponsorluk, yazılım lisansı, hizmet sözleşmesi, distribütörlük

6. Karma sözleşmeler: birden çok türün birleştiği sözleşme yapıları

7. İsimsiz sözleşmelerin ispatı ve şekil şartı tartışmaları

8. Hâkimin sözleşmeyi yorumlama ve boşluğu doldurma yetkisi

9. Yargıtay kararlarında isimsiz sözleşmelerin değerlendirilmesi

🔍 Güncel Sorunlar ve Tartışmalar

• Dijital hizmet sözleşmelerinin yasal statüsü: (örneğin SaaS)

• Gizlilik sözleşmelerinin sınırları ve ihlallerde tazminat sorunu

• Start-up ve teknoloji şirketlerinde isimsiz sözleşme pratikleri

• İsimsiz sözleşmelerin yazılı şekilde yapılmaması halinde ispat yükü

• Karma sözleşmelerin ihlali durumunda hangi tür hükümler uygulanır?

• Çok uluslu iş ilişkilerinde isimsiz sözleşmelerin geçerliliği ve yargı yetkisi

• Sponsorluk, ürün yerleştirme ve içerik destek sözleşmelerinde standart dışı yapıların yorumlanması

📘 Temel Kaynaklar ve Metinler

• Türk Borçlar Kanunu m. 26–27

• İsimsiz sözleşmelere dair Yargıtay kararları (örneğin: gizlilik, distribütörlük, danışmanlık)

• Öğreti: Fikret Eren, Haluk Nami Nomer, Turgut Öz

• AB Hukukunda karma ve isimsiz sözleşme türlerine ilişkin düzenlemeler

• Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) örnek sözleşmeleri

• Uyuşmazlık çözüm merkezlerinin (tahkim, arabuluculuk) isimsiz sözleşmelere yaklaşımı