Eğitim Hukuku

Eğitim hukuku, bireylerin eğitim hakkını güvence altına alan, kamu ve özel eğitim kurumlarının işleyişini düzenleyen, öğretmen, öğrenci ve veliler arasındaki ilişkileri hukuki zemine oturtan kamu ağırlıklı bir hukuk alanıdır.

Anayasa’nın 42. maddesi uyarınca “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.” Bu temel ilke çerçevesinde devletin eğitim hizmeti sunma yükümlülüğü olduğu gibi, bu hizmetin eşit, parasız, laik ve bilimsel biçimde sunulması da anayasal güvencelerle düzenlenmiştir.

Eğitim hukuku; okul öncesinden üniversiteye, özel eğitimden yaygın öğretime kadar geniş bir alanı kapsar. Öğrenci disiplin işlemleri, müfredatın içeriği, eğitimde fırsat eşitliği, sınav sistemleri, din ve dil öğretimi gibi toplumsal olarak hassas konular bu alanın merkezindedir.

📘 Eğitim hukukunun temel ilkeleri

• 🔹 Eğitimde fırsat eşitliği ve ayrımcılık yasağı

• 🔹 Bilimsel, laik ve çağdaş eğitim hakkı

• 🔹 Devletin gözetim ve denetim yetkisi

• 🔹 Zorunlu ve parasız eğitim yükümlülüğü

• 🔹 Öğrencinin kişiliğine saygı ve pedagojik yaklaşım ilkesi

🏫 Uygulama alanları ve temel konular

• Zorunlu eğitim sistemi: Yaş aralıkları, devamsızlık, açık öğretim uygulamaları

• Öğrenci disiplin işlemleri: Uyarma, kınama, uzaklaştırma, itiraz yolları

• Veli hak ve yükümlülükleri: Katılım, itiraz, özel okul sözleşmeleri

• Öğretmen sorumlulukları: Meslek etiği, disiplin cezaları, atama prosedürleri

• Özel eğitim ve engelli bireyler: Kaynaştırma eğitimi, destek hizmetler

• Yükseköğretim: Üniversite özerkliği, öğrenci konseyi, sınav iptalleri

🔍 Güncel sorunlar ve tartışmalar

• Müfredatta ideolojik yönlendirme iddiaları

• Okullar arası fırsat eşitsizliği ve bölgesel farklar

• Özel okul ücretleri ve sözleşme fesih sorunları

• LGS–YKS gibi sınav sistemlerinin baskısı ve hukuki güvenceleri

• Kız çocuklarının eğitimden uzaklaşması ve erken evlilik riski

• Öğretmenlerin özlük hakları, güvenlik ve mobbing sorunları

📘 İlgili Mevzuat

• T.C. Anayasası – m. 42

• 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu

• 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu

• 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu

• 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun

• İlgili yönetmelikler: Disiplin, sınav, rehberlik, müfredat vb.

• AİHS – Ek Protokol m. 2: Eğitim hakkı